Schâtse en schölleke trappe. Schaatsen en over ijsschollen (in de sloot) rennen..
Precies zestig jaar geleden kende Nederland de langste en koudste winter van de twintigste eeuw. Het vroor en sneeuwde van november tot maart. Dat zorgde voor veel sneeuwpret maar ook kwam het hele openbare leven zo goed als stil te liggen. Het IJsselmeer, de Waddenzee en de Noordzeekust waren be- vroren, je kon met de auto naar de eilanden of over het ijs de rivieren oversteken. Er ontstonden wel grote problemen bij brand. Het bluswater bevroor meteen.
Bij een temperatuur van min 21 werd in januari ’63 de meest legendarische Elfstedentocht ooit gereden, waarbij nogal wat oren, vingers en tenen verloren gingen door bevriezing.
Wij woonden aan het eind van de toen nog doodlopende Nieuwen- dijk, wat die winter een volledig onder- gesneeuwd onbegaan- baar pad was. We hadden nog geen water- leiding, alleen hand- pompen die dik ingepakt soms toch nog bevroren. Maar gelukkig lag er veel sneeuw. Dat werd gekookt en gebruikt voor drink- en waswater.
Uit de verhalen van familie en flarden herinneringen maak ik op dat het in die winter moeilijk was om de boel een beetje draaiend te houden. Maar men berustte erin, iedereen zat in hetzelfde vastgevroren schuitje.
Door de opgewaaide sneeuwwallen kon je je alleen lopend verplaatsen, maar dan moest je wel goed de weg weten anders verdween je zo in een vol gestoven sloot. De omgeving was door die enorme hoeveel- heden sneeuw veranderd in een wit golvend landschap zonder onderscheid tussen wei, sloot of bouwland. Voor ons kinderen was het trouwens best spannend om daar tunnels in te graven en iglo’s te bouwen.
Op de Oosterhoutsestraat was er wel weer iets van een witte weg. Daar liep je tussen hoge sneeuwwallen door naar school. Die straat werd namelijk met sneeuwschuivers begaanbaar gehouden vanwege de bus- route. Trouwens, in die tijd ging je met slecht weer nog voor de zekerheid met het openbaar vervoer!
Nee, ’62 ’63, dát was pas een winter! Als je ’s morgens wakker werd dan lag de jachtsneeuw in de venster- bank, aan de binnenkant dan, en je dekens zaten vastgevroren aan je bovenlip…! En bij onbegaanbare wegen bleef je gewoon thuis! Alles ging dan maar even op een laag pitje. Tegenwoordig moet de economie dag en nacht doorgaan omdat daar blijkbaar vraag naar is en iedereen wat geld moet verdienen en vooral uitgeven!
Maar nu is het openbaar vervoer alleen al bij de káns op sneeuw in de war en staat er zevenhonderd kilo- meter file op de snelweg. IvD
foto: 1963 De Kleine Altena aan de Waaldijk omringd door kruiend ijs